verwerkingsopdracht klas 5 supertex

Zakelijke gegevens

Titel: Supertex, 202 blz.
Auteur: Leon de Winter
Verschenen in: september 1991
Druk: Grote Lijsters 2005
Uitgeverij: Wolters-Noordhoff, Groningen

- Genre
Het hoofdgenre van het boek kan worden ingedeeld bij epiek, de verzamelnaam voor producten van verhalende literatuur. Het is een fictioneel boek. Het sub-genre van Supertex is de roman.

De samenvatting

Hoofdstuk 1:
Max Breslauer zat in de spreekkamer van dr. Jansen in Amsterdam. Hij zat op de sofa en de vrouw van rond de zeventig zat naast hem. Ze was geen joodse psychiater en daar had Max bewust voor gekozen. Ze stelde wat routinevragen over zijn eetgedrag, hoe hij sliep en waarom hij de vorige keer zijn behandeling zo plotseling had afgebroken. Max was toen na de dood van zijn vader geweest vanwege zijn impotentie. Dr. Jansen informeerde verder naar zijn moeder en zijn broer. Max vertelde haar dat zijn broer Boy in Casablanca woonde, maar dat hij niet wist waarom. Een deel van zijn probleem had daarmee te maken. Hij wilde het verhaal vertellen en begon met ‘vanmorgen’.

Hoofdstuk 2:
Max moest een telefoontje plegen met iemand in Thailand en had daarom vroeg de wekker gezet. Maria, zijn vriendin, werd er wakker van. Hij moest bellen omdat een transport van kleding nog niet gearriveerd was. Toen hij ontdekte dat zijn secretaresse de verkeerde papieren had meegegeven, kon hij niet bellen naar Thailand. Daarom belde hij zijn secretaresse Yvonne op en ontsloeg haar, hoewel ze zeker wist dat ze de goede papieren had klaargelegd. Max besloot om zijn papieren zelf op te gaan halen. Binnen een kwartier zou hij naar zijn kantoor kunnen rijden en weer terug. Zonder te douchen kleedde hij zich aan, nam afscheid van Maria en sprong in zijn dure Porsche. Hij scheurde met grote snelheid door de straat. Voor zich dook plots een chassidische familie op en hij remde uit alle macht om op tijd stil te staan. Toch raakte hij een klein jongetje. De familie werd boos en hij bood de familie geld aan, hoewel hij goed wist dat vrome joden op zaterdag geen geld aan mogen nemen. Dit maakte het er niet beter op. Hij belde zijn advocaat Robbie en een ambulance. Max raakte het slachtoffer aan en de jongen begon te gillen. Twee van de omstanders sloegen hem weg van de jongen en een derde gooide een steen door de voorruit van zijn auto. Samen met Robbie arriveerde ook de politie en deze begonnen meteen een onderzoek naar Max’ snelheid. Advocaat en agenten redetwistten erover en Robbie trekt aan het langste eind. Daarna schold Robbie Max uit, omdat hij zo hard reed en zei dat het hem wel eens zijn rijbewijs zou kunnen kosten.
Max kwam toch nog op kantoor aan en zag dat hij de verkeerde stapel papieren had meegenomen. Hij belde naar Thailand, maar het gesprek verliep niet echt goed. Hij dacht aan de joodse jongen die hij had aangereden en aan diens vader, die vond dat een ‘jood in een Porsche’ niet kon. Vooral dit zat hem dwars. Hij besefte dat hij in een crisis zat, belde dr. Jansen en ‘boekte’ haar de rest van de zaterdag voor dubbel uurtarief. Daarna belde hij zijn secretaresse Yvonne om zich te verontschuldigen en haar weer aan te nemen. Zij weigerde echter.

Hoofdstuk 3:
Dr. Jansen vroeg Max waarom hij geraakt werd door het verwijt van de Joodse man. Max legde uit dat zijn broer hem ook ‘een jood in een porsche’ genoemd had. Toen hij begon af te dwalen, maande dr. Jansen hem om terug te keren op het oorspronkelijke onderwerp. Ze herinnerde hem aan zijn behandeling vorig jaar en wilde meer weten over zijn vader en diens dood.

Hoofdstuk 4:
Zijn vader Simon Breslauer was verdronken in de Loosdrechtse plassen en uit het onderzoek bleek dat hij te veel gedronken had en hierdoor hartaanval had gehad. Max vertelde over de jeugd van zijn vader in Polen en over zijn grootouders. Zij waren overleden in de Tweede Wereldoorlog en Simon had verschrikkelijke dingen meegemaakt. Na het eind van de oorlog ging Simon naar Israël, daarna weer terug naar Europa. Hij begon in Amsterdam een kledingzaak en in dertig jaar tijd had hij 29 vestigingen van SuperTex opgericht. Max vertelde verder over zijn moeder, wat voor een karakter zijn vader had en hoe hij zich thuis gedroeg.
Toen kwam zijn eigen jeugd ter sprake en zijn studententijd. Hij zette zich af tegen zijn vader omdat hij het niet goed met hem kon vinden, en ging rechten studeren. Na verschillende omwegen en baantjes, kwam hij alsnog bij zijn vader in het bedrijf te werken. Hij beschreef zijn eerst reis naar Milaan en hoe hij een contract voor zijn vader in de wacht sleepte.

Hoofdstuk 5:
Zijn vader was echter niet blij met het illegale contract en daarom richtte Max een eigen BV op. Dr. Jansen vroeg hem waarom hij dan toch bij zijn vader bleef werken. Max antwoord dat het natuurlijk voor het geld was, want zo aardig was zijn vader niet. Zijn psychiater vroeg toen of hij zijn vader kon omschrijven. Dat kon Max niet zomaar, maar hij kon nog wel meer over hem vertellen.

Hoofdstuk 6:
Max had door dat hun Supertex winkels de mooiste tijd achter de rug hadden. Hij wilde daarom meer casual en chique kleding gaan maken. Met een groep filiaalhouders had hij gewerkt aan een plan en een presentatie. Toen hij die aan zijn vader liet zien, was deze in slaap gevallen. Thuis dronk Max een fles sterke drank. Toen zijn vader zijn excuses had aangeboden, ging hij weer weg. Max liet hem uit en wilde hem bijna met een schaar vermoorden. Max bedaarde door wat zijn vader zei over een foto van hun tweeën en Max schaamde zich voor zijn moordneigingen. Dit was de directe aanleiding voor Max om te besluiten naar een psychiater te stappen.
Een maand na de begrafenis van Simon werd Max opgebeld door Maria, de minnares van zijn vader. Hij geloofde zijn oren niet en belde Boy om te vragen dit het waar was. Die was er wel van op de hoogte geweest. Max besloot om Maria te ontmoeten en te praten over Simon’s belofte, namelijk dat na zijn dood er voor Maria gezorgd moest worden. Ze spraken af in een restaurant, maar Max kreeg ruzie met een hoer en liep verwondingen op, waarop Maria hem naar het ziekenhuis bracht. Max had toen geen zin meer in een gesprek met haar.

Hoofdstuk 7:
Dr. Jansen informeerde of er toch nog een regeling voor Maria tot stand was gekomen en Max bevestigde dat. Ze vroeg toen verder naar zijn ouders en hoe die elkaar ontmoet hadden en naar Maria. Het gesprek kwam uit op Boy en op een oude geliefde van Max. Dr. Jansen vroeg of hij meer over haar weten.

Hoofdstuk 8:
Max vertelde eerst over vriendinnetjes die hij op school had gehad. Daarna over de tijd toen hij gekoppeld werd aan een Joods meisje. Ten slotte kwam hij bij de joodse Esther d’Oliveira. Hij vertelde hoe hij haar had leren kennen, over het verloop van hun relatie en hoe ze vastzat aan haar ex-man. Toen hij zelfmoord gepleegd had, trok Esther zich dat erg aan. Ze begon haar leven te veranderen en werd orthodox. Ze groeiden uit elkaar en op een gegeven moment verhuisde Esther naar Jeruzalem.

Hoofdstuk 9:
De therapeute vroeg hoe het verder was gegaan. Max was drie maanden lang elk weekend naar Tel Aviv gevlogen. Hij had geprobeerd om haar mee terug te krijgen naar Nederland, maar ze bleef vastberaden. Hij stopte met reizen toen ze zich verloofde met een joodse Amerikaan. De avond dat hij het hoorde, had hij een vriend gebeld, die om hem te troosten een hoertje naar Max had gestuurd. Hij had seks met haar. De dag erna nam de vriend hem mee naar een bruiloft, waar het hoertje de bruid was. Dat raakte hem en toen begon zijn periode van impotentie.
Max werkte nog steeds op het advocatenkantoor waar hij Esther had leren kennen. Hij kon zijn gedachten niet goed meer bij zijn werk houden en hij werd slordig. Toen er een plaats vrij kwam in zijn vaders bedrijf, is hij weggegaan. Na de dood van Simon werd Max de baas. Max kwam weer terug op Maria en vertelde aan dr. Jansen dat hij nu met haar sliep. Ze begon daar vragen over te stellen, maar Max wilde het onderwerp laten rusten en begon toen over zijn broer. Ze hielden pauze en daarna zouden ze verder gaan over waarom zijn broer naar Casablanca was gegaan.

Hoofdstuk 10:
Max ging naar huis om te kijken hoe het met Maria was. Thuis gekomen, zag hij koffers in de gang staan. Maria was tot de conclusie gekomen dat ze niet van Max hield en wilde daarom weggaan. Hij probeerde haar te laten blijven, maar het lukte niet. Toen ze weg was, belde hij Robbie op. Die zei dat de jongen, die Max had aangereden, zijn been gebroken had. Verder zei hij nog dat Max misschien boete moest betalen of zijn rijbewijs een jaartje kwijt zou zijn, maar er zou geen schadeclaim komen. Max vroeg wat hij moest doen als hij niet mocht rijden. Robbie zei dat hij zijn Porsche altijd al een beetje een pooierwagen had gevonden en bovendien niks voor Max. Ook spraken ze af om een keertje te gaan eten. Hij ging weer terug naar dr. Jansen.

Hoofdstuk 11:
Hij vertelde het verhaal van Boy; over hoe hij was en de verschillen tussen hun twee, over de brieven die hij naar Max geschreven had uit Casablanca, over zijn verloofde Lea en over de zakenreis die hij maakte in opdracht van Max. Boy moest in Marokko een contract laten verlengen. Het zou niet moeilijk zijn, maar de broers waarmee SuperTex zaken deed, begonnen moeilijk te doen. Boy wilde de hulp van Max niet inschakelen en deed het op zijn eigen houtje. Hij beledigde echter de broers, die niks meer met hem te maken wilden hebben. Toen hij ook nog opgelicht werd, wilde hij niet meer terug naar Nederland. Hij nam geen contact op met Max en reageerde ook niet op zijn faxen. Op een dag kwam hij zijn oplichter tegen en volgde hem naar zijn huis. Toen hij daar kwam, werd hij in een klap verliefd op de dochter van zijn oplichter, Sulamit.
In Nederland was iedereen erg ongerust en Max kwam met het plan om naar Casablanca te gaan en zijn broer te gaan zoeken. Net voordat hij weg wilde gaan, kreeg hij bericht dat Benjamin nog leefde en dat hij niet terugkwam. Samen met Lea vloog hij toch naar Casablanca om meer te weten te komen. Boy had geen sporen achtergelaten, dus ze konden hem niet vinden. Op een gegeven moment moest Lea naar de wc. Ze wilde niet in een café plassen, dus vroeg Max iemand naar wc’s. Ze kwamen bij chemische wc’s, waar Lea ineens Boy zag zitten. Hij droeg een hoed en had zich niet geschoren, omdat hij volgens de tradities wilde leven. Die avond zaten ze met zijn drieen op een hotelkamer om te praten. Max dacht dat Boy overspannen was, en wilde hem naar een dokter brengen. Lea smeekte Boy om mee terug te komen naar Nederland om te trouwen. Hij kon dat niet, want hij was met iemand anders verloofd. De volgende dag liet hij zijn verloofd Sulamit zien en vertelde zijn levensverhaal aan Max. Ook heeft hij dat opgeschreven en aan Max verstuurd.

Hoofdstuk 12:
Dr. Jansen vroeg of hij nu therapie wilde. Max dacht dat hij dat al had door te praten. Zij was van plan om hem onder hypnose situaties uit zijn jeugd nogmaals te laten beleven.
Op het toilet zag Max een collectebus staan van het Joods Nationaal Fonds. Dr. Jansen was dus toch joods. Hij vroeg haar naar de collectebus, maar ze gaf geen antwoord en begon over zijn vader en diens kennis van joodse spreekwoorden. Hij had ze geleerd van een man die het einde van de Oost-Europese joden zag naderen. Hij ging het Jiddisch vastleggen en leerde Simon de spreekwoorden, want iemand moest ze onthouden. Max zei dat de spreekwoorden nu in zijn hoofd zaten, waarop dr. Jansen constateerde dat hij haar niet nodig had.

Hoofdstuk 13:
Toen Max naar huis liep, zag hij een Mercedes rijden en dacht dat zijn vader achter het stuur zat. Dat was natuurlijk onmogelijk. Spreekwoorden verdrongen zich achter zijn lippen en hij begreep hoe hij tegen wil en dank de erfgenaam van zijn vader was geworden. Hij zou zich er niet meer tegen verzetten.



- Onderwerp
Het onderwerp van het boek is in de eerste plaats vervreemding en daarna het terugvinden van je eigen identiteit. Door zijn welvarende bestaan heeft Max Breslauer zich afgezet van zijn afkomst en geloof, maar door verschillende gebeurtenissen raakt hij zijn greep op het leven kwijt. Hij voelt zich verdwaald tussen zijn medemens. Door aanwijzingen van de mensen om hem heen ziet hij in dat zich verzetten om zichzelf te zijn geen zin heeft en valt terug op zijn geloof.

- Gebeurtenissen
Er zijn verschillende gebeurtenissen in het boek die ervoor zorgen dat Max zijn grip op het leven kwijtraakt. Door zijn materialisme heeft hij nooit ingezien dat geestelijk evenwicht ook belangrijk is in een goed leven. De dood van zijn vader is de eerste gebeurtenis die ervoor zorgt dat Max over zichzelf begint na te denken. Hij had altijd een slechte band met zijn vader en heeft zijn leven lang afkeer gehad tegen het materialistische bestaan van zijn vader. Hij begint zich af te vragen of een betere vader-zoonrelatie misschien meer waard voor hem was geweest dan zijn afkeer. De enige vrouw die echt iets voor Max heeft betekend was Esther. Zij bekeert zich echter tot het jodendom en hij raakt haar kwijt. Tijdens hun relatie zag Max in dat zijn band met haar veel belangrijker voor hem is dan al zijn bezittingen. Max wordt erg onzeker na de bekering van Esther tot het geloof waar hijzelf zich zo van heeft afgezet. Ten slotte vertrekt ook zijn broer Boy om een gelijkwaardige reden, hierdoor is de onzekerheid van Max compleet. Boy zoekt na enkele gebeurtenissen in zijn leven zijn rust in de tradities van het Jodendom. De gebeurtenis die ervoor zorgt dat Max zich bewust wordt van zijn identiteitscrisis is het aanrijden van een Joods jongetje op sabbatochtend. Door de grote tegenstelling tussen de verdwaalde jood in een Porsche en een familie orthodoxe joden op weg naar de synagoge maakt zijn verwarring compleet. Hij zoekt een psychiater op om alles in zijn hoofd weer op een rijtje te krijgen.

- Personages
Max Breslauer is de hoofdpersoon in Supertex. De karakters die verder in het boek voorkomen hebben elk een bepaalde invloed op hem en zijn zoektocht naar zichzelf. Daarnaast komt er een psychiater in voor die Max helpt in zijn zoektocht. Max is 36 jaar oud en de eigenaar van een keten SuperTex winkels. Hij is een harde zakenman en gefocust op geld en het materiele in het leven. Hij heeft nauwelijks last van zijn geweten, ondanks dat hij goedkoop spul verkoopt en zijn klanten misleidt. Hij is op veel gebieden hetzelfde als zijn vader. In zijn privé-leven is Max echter onzeker en kan hij zijn gevoelens niet goed uiten. Zijn manier van handelen zorgt vaak voor conflicten met de mensen om hem heen. Je leert de rest van de personages kennen door de ogen van Max, je krijgt dus geen reëel beeld van deze personen. Het gaat er vooral om welke rol deze personen gespeeld hebben in het leven van Max.

- Opbouw
De opbouw van het boek houdt een bepaalde raamvertelling aan. Het speelt allemaal in het kader van het bezoek van Max aan psychiater dr. Jansen, waarbinnen het levensverhaal van de hoofdpersoon wordt verteld. Het gesprek tussen de twee wordt chronologisch verteld, maar de flashbacks niet. Het verleden wordt wel thematisch verteld, namelijk de belangrijke gebeurtenissen in het leven van Max. De hoofdstukken worden om en om afgewisseld, de oneven hoofdstukken gaan over het heden en het gesprek met de psychiater (uitgezonderd hoofdstuk 11), terwijl de even hoofdstukken terugblikken zijn (uitgezonderd hoofdstuk 12). De vertelde tijd in het heden is één dag, de vertelde tijd van de terugblikken gaan ongeveer 60 jaar terug, vanaf de geboorte van de vader van Max tot de zaterdagmorgen bij de psychiater.


- Ruimte
Het gesprek tussen Max en zijn psychiater dr. Jansen speelt zich af in Amsterdam, in een gebouw op de hoek van de Apollolaan. Verder komen in de flashbacks verschillende plekken in de wereld voor. Er wordt gesproken over de geboorte van zijn vader Simon in Polen, het leven van zijn broer in Casablanca, de dood van zijn vader bij de Loosdrechtse Plassen, en de toevlucht naar Tel Aviv van zijn vriendin Esther.